Border Collie -badania i zdrowie

Szanowni Państwo !

Border Collie to rasa ogólnie uznawana za rasę zdrową. Mogą jednak wystąpić choroby genetyczne, których można uniknąć wykonując badania  i  wykonywać świadome łączenie  suki hodowlanej z psem reproduktorem. To jedyny sposób aby wykryć czy dana suka lub pies nie jest chory .

Klub Kynologiczny w Polsce jako jedyna organizacja w kraju wprowadził  obowiązkowe badania genetyczne dla rasy Border Collie .

Niezależne badania genetyczne  wykonywane są przez wyspecjalizowane laboratoria w Polsce oraz  w Niemczech , które wystawiają stosowną dokumentację z wynikami . Po weryfikacji badań zdrowe psy i suki  dopuszczane są do rozrodu . Dzięki temu  hodowca ma pewność że unika ciężkich nieuleczalnych chorób .

 Należy zwrócić szczególną uwagę na zdrowie przyszłego członka rodziny, dając temu pierwszeństwo przed wyglądem i umaszczeniem naszego przyszłego Border Collie.

 

OBOWIĄZKOWE BADANIA GENETYCZNE DLA RASY BORDER COLLIE

Związku z poszerzeniem pakietów genetycznych  dla rasy Border Collie przez laboratoria , Klub Kynologiczny w Polsce od dnia 01.04.2021  dodaje kolejne  obowiązkowe badanie dla wszystkich psów/suk hodowlanych w rasie Border Collie.

Każdy hodowca występując  z wnioskiem o uprawnienia hodowlane dla Border Collie musi posiadać  pełen pakiet badań genetycznych na choroby :

  1. Collie eye anomaly* (CEA) ,
  2. Glaucoma and goniodysgenesis(GG),
  3. Imerslund-Gräsbeck syndrome (IGS),
  4. MDR1-gene defect (Ivermectin hypersensibility),
  5. Neuronal ceroid lipofuscinosis (NCL),
  6. Sensory neuropathy (SN),
  7. Trapped neutrophil syndrome (TNS),
  8. Raine syndrom (RS).

 

Co warto wiedzieć o badaniach genetycznych

Badania genetyczne cechują się określoną specyfiką, którą warto znać chcąc zagwarantować optymalny przebieg procedury pozyskania materiału do badania oraz interpretacji wyników.

Pakiet badań genetycznych dla 8 chorób obowiązkowych

Laboratorium w Polsce zajmującym się badaniami genetycznymi dla psów rasy Border Collie jest LABOKLIN Polska. 

Przydatne informacje:

  1. Szczegółowe informacje na temat badań genetycznych dostępne są w pliku  (pdf): sprawdź.
  2. Pełen pakiet badań genetycznych dla ośmiu obowiązkowych chorób dostępny jest na stronie laboratorium: sprawdź.
  3. Pobierz zlecenie badania genetycznego laboratorium Laboklin (pdf) pobierz.
  4. Przydatne informacje dla hodowców i właścicieli zwierząt na temat badań w Laboklin. Instrukcja (pdf) pobierz.

 

Pakiet badań genetycznych dla 16 chorób (zalecane)

Laboratorium Combibreed w Niemczech wykonuje rozszerzone badania genetyczne dla szesnastu chorób. Rozszerzony pakiet badań kosztuje 167,65 euro. 

Przydatne informacje:

  1. Pełen pakiet badań genetycznych dla szesnastu chorób dostępny jest na stronie laboratorium: sprawdź.
  2. Instrukcja wykonania badań w laboratorium Combibreed. Instrukcja (pdf) pobierz.
  3. Pobierz formularz poświadczenia dla lekarza weterynarii dla laboratorium Combibreed (pdf) pobierz.

 

Co wchodzi w skład obowiązkowych badań genetycznych:

Collie Eye Anomaly / Choroidal Hypoplasia (CEA) :

Jest to choroba siatkówki oka psa, przekazywana z rodziców na potomstwo.
Z chorobą tą pies się rodzi. Nie zachodzi proces postępu choroby wraz z wiekiem psa. U większości border collie, które posiadają tą chorobę zmiany kliniczne w oczach są nikłe, a więc zaburzenia widzenia są małe. Jednak jest też pewnien procent psów bardziej dotkniętych chorobą. Psy te już w pierwszym roku ich życia stają się ślepe na skutek rozwarstwienia siatkówki. Są trzy formy CEA, pierwsza z nich ma charakter łagodny. W warstwie naczyniowej widoczne są zmiany, kolor i pigmentacja oka zmienia się. Psy z tym stopniem choroby funkcjonują w większości poprawnie. Kolejne formy CEA są już znacznie poważniejsze w skutkach, siatkówka rozwarstwia się, pojawiają się wylewy. Naczynia krwionośne dna oka stają się zniekształcone i ostatecznie zanikają. Twardówka, naczyniówka, siatkówka oka mają nieprawidłową budowę.

Na tą chorobę są już testy genetyczne. Badając geny rodziców, możemy planować hodowlę zdrowych psów, wolnych od CEA.

Sposoby oznaczenia badanych psów:

N/N clear (normal homozygote) – zdrowy pies, czyte geny
N/P carrier (heterozygote) – zdrowy pies, nosiciel
P/P affected (mutated homozygote) – chory pies

 

Wymagane badanie oczu na chorobę CEA dla rasy Border Collie

Podstawowe badanie diagnostyczne oczu przeprowadzane jest przez wyspecjalizowanego weterynarza okulistę. Dno oka badane jest przy użyciu wziernika ocznego, a lekarz stwierdza obecność jasnych obszarów niedorozwiniętej naczyniówki i/lub szczeliny. Badanie takie powinno się wykonywać u szczeniąt (5 – 8 tydzień życia) oraz co roku u dorosłego psa. (ponieważ badanie wykonane przez lekarza okulistę jest ważne 12 miesięcy) lub też zrobić badanie genetyczne (CEA/CH Test) które robi się raz na całe życie i określi ono „status” naszego psa czy jest normal, carrier czy affected. Lekarz weterynarii na podstawie wyników wydaje stosowne zaświadczenie .

GG – Glaucoma and goniodysgenesis / Jaskra związana z goniodysgenezą

Goniodysgeneza jest stanem spowodowanym przez nieprawidłowy i niekompletny rozwój przedniej komory, który może powodować nadmierne narastanie ciśnienia w oku. Jeśli stan nie zostanie poddany leczeniu, zwiększone ciśnienie w oku ostatecznie doprowadzi do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego i ślepoty .
Większość postaci jaskry można podzielić na dwie kategorie: podstawową i wtórną. Termin jaskrę pierwotną stosuje się do opisania tych typów jaskry spowodowanych przez odziedziczoną cechę fizyczną lub fizjologiczną, na którą zwierzę było predysponowane w oparciu o genetykę. Cechy te są ogólnie recesywne i przekazywane z pokolenia na pokolenie.

IGS – Zespół Imerslund-Grasbecka – zaburzenie wchłaniania jelitowego kobalaminy u border collie. Zaburzenie to jest typem zaburzenia metabolicznego. Charakteryzuje się nieprawidłowym rozwojem, neutropenią, zmniejszeniem stężenia kobalaminy i anemią nieodwracalną. Inne symptomy obejmują chroniczną utratę apetytu, megaloblastyczne zmiany w szpiku kostnym, kwasicę metylomalonową oraz homocysteinemię. Choroba ujawnia się do około 12 tygodnia życia szczeniaka.

MDR1 – uszkodzenie białka transportowego MDR1 (Multidrug-Resistenz Transporter) –  nadwrażliwość na niektóre leki: Lista niebezpiecznych leków: 
Środki odrobaczające: Ivermectin , Selamectin, Moxidectin, Doramectine, Abamectine, Milbemycine
Leki nasercowe: Digoxin, Quinidine, Digitoxine, Diltiazem, V érapamil
Gastrologiczne: Loperamid, Domperidon, Cimetidine, Ondansetron, Immodium, Loperal
Preparaty immunosupresyjne.: Cyclosporin A,Tacrolimus
Sterydy: Dexamethasone, Hydrocortisone
Leki onkologiczne: Doxorubicine, Paclitaxel, Vincristine, Vimblastine, Dactinomicine, Mitoxantrone
Narkotyki: Morfina
Antybiotyki: Erythromycin, Grepafloxacin, Sparfloxacine
Środki przeciw-drgawkowe: Fenytoina
Środki hormonalne: Oestradiol

CL – Lipofuscynoza Ceroidowa (NEURONAL CEROID LIPOFUSCINOSIS) – rzadka, genetycznie uwarunkowana choroba metaboliczna, dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Atakuje przede wszystkim neurony mózgu. Wywołuje szereg niepokojących zmian psychicznych oraz dysfunkcji motorycznych, uszkadza nieodwracalnie wzrok i prowadzi do śmierci.

SN – Neuropatia czuciowa Border Collie – Neuropatia czuciowa jest wrodzonym postępującym zaburzeniem neurologicznym dotyczącą nerwów obwodowych. Obwodowy układ nerwowy jest odpowiedzialny za uczucie czucia w skórze i kontrolę mięśni. Choroba nerwów czuciowych powoduje neuropatię czuciową. Neuropatię czuciową można podzielić na dwie grupy, odziedziczone lub nabyte w wyniku procesów chorobowych lub urazów. Dziedziczna neuropatia czuciowa jest rzadkim zaburzeniem, ale została zgłoszona w kilku krajach na całym świecie.

TNS- Zespół Uwięźniętych Neutrofilów

Neuropenia – Wrodzony brak odporności – NEUTROPENIA. Sprawnie działający system immunologiczny jest w stanie zwalczyć prawie wszystkie zakażenia. Za walkę z patogenami wnikającymi do ustroju odpowiedzialne są między innymi NEUTROFILE, które stanowią ok. 60% wszystkich leukocytów (krwinek białych).  Działanie ich polega na docieraniu do miejsc zmienionych zapalnie i zwalczaniu infekcji. Wytwarzane są one przez szpik kostny i uwalniane do krwioobiegu – gdzie „dyżurują” czyhając na wroga. Objawy choroby mogą być  bardzo różne, zależnie od tego jakiej infekcji nabawił się szczeniak. Pierwsze często zbiegają się w czasie ze szczepieniami ochronnymi, bo wtedy właśnie układ odpornościowy poddany zostaje próbie generalnej. Szczepionki zawierają atenuowane drobnoustroje ( o znacznie obniżonej zdolności wywoływania chorób z jednoczesnym zachowaniem ich immunologicznego oddziaływania na organizm). Są one tak spreparowane, by naśladować określoną infekcję, po to, żeby układ odpornościowy szczeniaka był zdolny do wyprodukowania przeciwciał i skutecznej ochrony w przyszłości. Nie zdarza się tak jednak u szczeniąt chorych na TNS a w skutek podania szczepionki, choroba gwałtownie się rozwija. Ważne jest zatem, żeby nie podawać żadnych szczepionek, kiedy zachodzi podejrzenie o TNS.

RNS– Raine Syndrom – Psia hypomineralizacja lub zespół Raine jest chorobą genetyczną atakującą Border Collies. Zaburzenie to powoduje silne zużycie zębów, powodujące zapalenie miazgi. Z czasem dochodzi do utraty wszystkich zębów.

 

Zalecane badania dodatkowe:

Hiplaxity 1, Hiplaxity 2 – Wiotkość stawu biodrowego. Jest częstym zaburzeniem u psów. Choroba ma wieloczynnikowe pochodzenie, co oznacza, że objawy są połączeniem czynników genetycznych, jak również środowiska. Hip Laxity ma dwie główne cechy:
• Wiotkość: Można to zdefiniować przez „nienormalną swobodę ruchu kości w stawie biodrowym”. W rezultacie biodro jest mniej stabilne w porównaniu ze zdrowymi psami.
• Skostnienie i formowanie się kości. U młodszych psów można spowolnić normalny proces tworzenia kości. Zarówno wiotkość jak i kostnienie powodują rozwój artrozy, gdy psy dojrzewają. Psy, które są najbardziej dotknięte, mogą mieć objawy już po kilku miesiącach życia. U innych chorych psów rozwija się artroza w późniejszym wieku.

Cystinuria II -A –  to autosomalne zaburzenie recesywne, które wpływa na zdolność psa do filtrowania cystyny ​​z moczem, co prowadzi do powstawania kamieni w przewodzie moczowym i rozwoju stanu zapalnego oraz zablokowania cewki moczowej. Choroba ta częściej dotyka samców, ze względu na długą, wąską cewkę moczową. Suki wykazują objawy znacznie rzadziej i mogą być całkowicie bezobjawowe.

 

HUU – Dziedziczna hiperurykururia – to mutacja genetyczna powodująca metabolizowanie odpadów w postaci kwasu moczowego w moczu. Kwas moczowy tworzy twarde kamienie w pęcherzu, powodując ból i stan zapalny, gdy kamień porusza się przez drogi moczowe.

DM – Meliopatia zwyrodnieniowa – choroba atakuje białą tkankę rdzenia kręgowego i jest uważana za psi odpowiednik stwardnienia zanikowego bocznego (choroba Lou Gehriga) występującego u ludzi.  Średni wiek zachorowania psów z mielopatią zwyrodnieniową wynosi około 9 lat.

MH – Złośliwa hipertemia – jest wrodzonym zaburzeniem mięśni szkieletowych charakteryzującym się hiperkarbinią, rabdomiolizą, uogólnionym przykurczem mięśni szkieletowych, arytmią serca i niewydolnością nerek, która rozwija się po wystawieniu na działanie sukcynylocholiny lub lotnych środków znieczulających. Specyficzne interwencje, w tym stosowanie antagonisty kanału wapniowego, dantrolenu, skutecznie odwracają objawy zespołu MH.

PLL – Primary Lens Luxation – dziedziczna nieprawidłowość oczu. Charakteryzuje się dyslokacją soczewki w oku z powodu pękania więzadeł, które utrzymują soczewkę na miejscu. Wiek zachorowania jest zmienny w zależności od tego, czy pies ma jedną lub dwie kopie mutacji, ale choroba objawia się w wieku między 2 do 8 lat nagłym podrażnieniem oka. Objawy obejmują nadmierne mruganie, mrużenie i łzawienie oka. Jeśli leczenie nie nastąpi natychmiast, przemieszczenie soczewki może prowadzić do jaskry i utraty wzroku.

 

Sposób dziedziczenia:

RODZIC 1 – GENOTYP RODZIC 2 – GENOTYP
NORMAL CARRIER AFFECTED
NORMAL All = Normal 1/2 = Normal
1/2 = Carriers
All = Carriers
CARRIER 1/2 = Normal
1/2 = Carriers
1/4 = Normal
1/2 = Carriers
1/4 = Affected
1/2 = Carriers
1/2 = Affected
AFFECTED All = Carriers 1/2 = Carriers
1/2 = Affected
All = Affected

 

OBOWIĄZKOWE BADANIA RADIOLOGICZNE DLA RASY BORDER COLLIE 

Hodowca ma obowiązek wykonać prześwietlenie stawów biodrowych dla psów / suk rasy Border Collie, oraz posiadać zaświadczeniem wydane przez lekarza weterynarii.
Badania można wykonać w dowolnym gabinecie posiadającym uprawnienia.

Dysplazja stawu biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego polega na nienormalnym rozwoju stawów biodrowych – główki kości udowej i panewki miednicy. W zależności od nasilenia niedorozwoju pies zaczyna mieć problemy z chodzeniem. Przy lekkiej dysplazji pies ma skrócony wykrok, kołysze się na boki, podczas galopu może występować kulawizna i nierównomierny rytm.
Jeżeli występują większe zniekształcenia pies mocno kuleje, odczuwa dokuczliwy ból, w pewnych stadiach – nie może chodzić.

Dysplazję możemy rozpoznać tylko po dobrym zdjęciu rentgenowskim w stosownym wieku .
Symbole określające stopień dysplazji biodrowej u psów:

A – wolny od dysplazji
B – prawie normalny
C – nieznaczna (lekka) dysplazja
D – umiarkowana (średnia) dysplazja
E – ciężka dysplazja

Psów które mają chore stawy biodrowe nie należy rozmnażać. Powinno się wykluczać z hodowli wszystkie psy, które mają stawy biodrowe oznaczone stopniami : C,D,E.

W Klubie Kynologicznym w Polsce wymagane są badania stawów biodrowych (tylnych) dla rasy Border Collie – wystawione zaświadczenie przez uprawnionego lekarza weterynarii